تکنیک های نورپردازی در محوطه یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل در طراحی محوطه و ساختمان است که فراتر از صرفاً روشن کردن فضا عمل میکند. یک نورپردازی اصولی میتواند نقاط قوت طرح را برجسته کرده و نواقص را پنهان کند. همچنین، با زنده کردن فضا در تاریکی شب، آن را قابل استفاده و جذابتر میسازد. برای دستیابی به یک طراحی نورپردازی موفق، شناخت دقیق تکنیک های نورپردازی و کاربرد صحیح آنها ضروری است. این تکنیکها در نورپردازی بامها، محوطهها، تراسها، باغها، آبنماها و نمای ساختمانها به کار گرفته میشوند.
تکنیک های نورپردازی محوطه بر اساس نحوه قرارگیری و کاربرد نور
تکنیکهای نورپردازی متنوعی وجود دارند که با توجه به هدف و محل قرارگیری منبع نور، جلوههای متفاوتی را خلق میکنند. شناخت این تکنیکها به شما کمک میکند تا بهترین راهکار را برای پروژههای محوطه سازی خود انتخاب کنید.
۱. تکنیکهای تأکیدی و نمایشی
این تکنیکها برای جلب توجه به یک عنصر خاص یا برجسته کردن یک بخش از فضا استفاده میشوند.
- تاکیدی: این تکنیک با روشنتر کردن یک بخش از منظر نسبت به محیط اطراف، یک کانون تابشی ایجاد میکند. به عنوان مثال، برای برجسته کردن یک مجسمه یا یک درخت زیبا در باغ استفاده میشود.
- تاکیدی تزئینی: این روش به طور خاص بر روی عناصر تزئینی مانند گلدانهای خاص، نیمکتها یا نقوش دیواری تمرکز دارد و آنها را در تاریکی نمایان میسازد.
- کانونی (لکه ای): مشابه نورپردازی تأکیدی، این تکنیک با استفاده از نور نقطهای و متمرکز، یک عنصر خاص در پارکها یا باغها را برجسته میکند.
- نقطهای: این روش نیز بر تاکید بر یک موضوع خاص متمرکز است و با نوری کوچک و متمرکز، یک نقطه کلیدی را نمایان میکند.
۲. تکنیکهای فضاسازی و پرسپکتیو
این تکنیکها برای تغییر درک بصری از فضا و ایجاد عمق یا وسعت به کار میروند.
- پرسپکتیوی: در این روش، پیشزمینه روشنتر از پسزمینه طراحی میشود تا بر برخی محورها تأکید کند و منظر را بزرگتر از آنچه که هست نشان دهد.
- پرسپکتیو مدرن: این تکنیک بر تعداد محورهای بیشتری نسبت به نوع کلاسیک تأکید میکند و جلوهای پیچیدهتر و مدرنتر ایجاد میکند.
- پسزمینه: این تکنیک به قسمت پشت و پسزمینه محیط نیز سیمای بصری میبخشد و از تاریکی کامل آن جلوگیری میکند.
- پیشزمینه: در تقابل با نورپردازی پسزمینه، این تکنیک قسمتهای نزدیک را روشنتر میکند تا حس نزدیکی و ارتباط با فضا را افزایش دهد.
- دورنما: این تکنیک بر نمای دور تمرکز دارد و به نقاط دوردست منظر نیز هویت بصری میبخشد.
۳. تکنیکهای عمومی و کاربردی
این تکنیکها برای روشن کردن کلی فضا یا بخشهای خاص آن و افزایش کاربری به کار میروند.
- گسترده محیطی: این روش برای روشنایی فضای چمن، درختچهها و پلهها استفاده میشود تا کل محیط به صورت یکنواخت روشن شود.
- مسیرهای پیادهرو: برای روشن کردن سطح مسیرهای پیادهرو، از نورهای گسترده با پایههای کوتاه استفاده میشود تا علاوه بر تأمین نور کافی، از خیرگی چشم جلوگیری شود.
- ورودی: نورپردازی ورودی باید با نور زیاد طراحی شود تا امنیت بیشتری را برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم کند و ورودی را به وضوح مشخص سازد.
- زمینهای بازی: در نورپردازی زمینهای بازی، استفاده از نور روشن، یکنواخت و بدون درخشش بیش از اندازه ضروری است تا از خیرگی چشم بازیکنان جلوگیری شود.
- یکنواخت: در این تکنیک، گسترش نور در فضا یکنواخت است و هیچ بخشی نسبت به دیگری روشنتر یا تاریکتر نیست.
۴. تکنیکهای خلاقانه و هنری
این تکنیکها برای ایجاد جلوههای ویژه، حس و حال خاص یا تأکید بر طراحی هنری به کار میروند.
- مهتابی: با استفاده از منابع نوری خاص، نوری شبیه نور مهتاب در محیط ایجاد میشود که فضایی آرام و دلنشین را خلق میکند.
- خطی: این تکنیک با تأکید بر خطوط در مسیرها یا نمای ساختمان، جلوهای مدرن و مینیمال ایجاد میکند.
- حجمی: با استفاده از منابع نوری چون فیبرهای نوری و نورهای لیزری، به حجمها و فرمهای خاص در فضا هویت بصری داده میشود.
- تلفیقی: این تکنیک با استفاده از تضاد نور بین قسمتهای مختلف منظر، جلوههای بصری خیرهکنندهای را خلق میکند.
- هنرمندانه: این نوع نورپردازی با طراحی خاص و منحصر به فرد صورت میگیرد تا یک اثر هنری نورانی خلق شود.
- جشنها و مراسمهای ملی و مذهبی: در این موارد، نورپردازی با توجه به محتوای جشنها و با استفاده از رنگها و الگوهای خاص طراحی میشود.
- زاویهدار: با استفاده از دو یا چند منبع نوری تحت زاویههای مختلف، سایههای پویا و جلوههای بصری جذاب ایجاد میشود.
۵. تکنیکهای جهتدهی نور
این تکنیکها بر اساس جهت تابش نور دستهبندی میشوند.
- روبهبالا (Uplighting): نور از قسمت زیر به بالا میتابد و معمولاً برای روشن کردن درختان، ستونها و نمای ساختمان استفاده میشود.
- روبهپایین (Downlighting): نور از قسمت بالا به پایین میتابد و برای روشن کردن مسیرها، پلهها و ایجاد جلوه سایهروشن در محیط کاربرد دارد.
هزینه یابی و عوامل مؤثر بر قیمت نورپردازی محوطه
هزینه نورپردازی یکی از مهمترین دغدغهها در پروژههای محوطه سازی است که به عوامل متعددی بستگی دارد. درک این عوامل به شما کمک میکند تا بتوانید بودجهبندی دقیقتری داشته باشید.
- مقیاس و پیچیدگی پروژه: هزینه نورپردازی برای یک باغ کوچک با هزینه یک پروژه بزرگ ویلا یا ساختمان تجاری تفاوت زیادی دارد. طرحهای پیچیدهتر با تعداد منابع نوری بیشتر و نیاز به اجرای تخصصی، قیمت بالاتری دارند.
- نوع و کیفیت چراغها: استفاده از چراغهای با کیفیت بالا، ضد آب و مقاوم در برابر شرایط محیطی مختلف (مانند چراغهای LED با عمر طولانی)، هرچند هزینه اولیه بیشتری دارند، اما در بلندمدت به دلیل مصرف انرژی کمتر و نیاز به نگهداری پایین، به صرفهتر هستند.
- تعداد و محل قرارگیری منابع نوری: هرچه تعداد منابع نوری بیشتر باشد و نیاز به سیمکشی و زیرسازی پیچیدهتری وجود داشته باشد، هزینه اجرا افزایش مییابد.
- دستمزد تیم طراحی و اجرا: هزینه طراحی نورپردازی و دستمزد تیم اجرایی نیز بر اساس تجربه، تخصص و شهرت آنها متفاوت است.
- سیستمهای کنترل هوشمند: استفاده از سیستمهای کنترل هوشمند که امکان تنظیم شدت و رنگ نور را از راه دور فراهم میکنند، هزینه بیشتری دارند، اما کاربری راحتتر و بهینهتری را ارائه میدهند.
برای دریافت یک برآورد هزینه دقیق و شفاف، بهترین کار مشاوره با یک متخصص نورپردازی از شرکت سورن بام است.
| آیتم نورپردازی | توضیحات | هزینه تقریبی (تومان / عدد یا متر) |
|---|---|---|
| چراغ دفنی LED | برای روشنایی در مسیرها و کنار درختها | 150,000 – 400,000 |
| چراغ پایهدار باغی | برای حیاط یا پارک، ارتفاع حدود 1 تا 2 متر | 500,000 – 1,500,000 |
| نور مخفی در فلاورباکس/دیوار | با نوار LED یا پروژکتور مخفی | 100,000 – 300,000 (هر متر) |
| پروژکتور ضد آب LED | برای نورپردازی نقطهای درخت یا المانها | 300,000 – 900,000 |
| نورپردازی آبنما | ضد آب، رنگی، قابل کنترل | 400,000 – 1,000,000 |
| سیستم کنترل نور هوشمند | تایمر، سنسور، یا کنترل با موبایل | 1,000,000 – 3,000,000 |
| کابلکشی و نصب کامل | کابل، جعبه تقسیم، لولهگذاری و اجرا | 100,000 – 250,000 (هر متر) |
نتیجهگیری
نورپردازی فراتر از یک نیاز ساده، یک هنر است که میتواند روح و شخصیت یک فضا را دگرگون کند. با شناخت و به کارگیری صحیح تکنیک های نورپردازی مختلف مانند نورپردازی تأکیدی، پرسپکتیوی، خطی و روبهبالا میتوان فضایی دلنشین، زیبا و کاربردی را در محوطه و ساختمان خلق کرد. انتخاب هر تکنیک به هدف شما از طراحی و ویژگیهای محیط بستگی دارد. نورپردازی نه تنها به زیبایی بصری کمک میکند، بلکه با افزایش امنیت و کاربری فضا در شب، ارزش آن را نیز دوچندان میسازد.
پرسشهای متداول
چگونه میتوان با نورپردازی، فضای باغ را بزرگتر نشان داد؟ برای بزرگتر نشان دادن فضا، میتوانید از تکنیک پرسپکتیوی استفاده کنید که در آن پیشزمینه روشنتر از پسزمینه است. همچنین، استفاده از نورهای گسترده و یکنواخت در مسیرها میتواند به این حس کمک کند.
بهترین نور برای نورپردازی ورودی ساختمان کدام است؟ برای نورپردازی ورودی، بهتر است از نورهای با شدت بالا و گسترده استفاده شود. معمولاً نورهای روبهپایین یا چراغهای دیواری که ورودی را به صورت کامل روشن میکنند، گزینههای مناسبی هستند.
آیا میتوان برای نورپردازی درختان بزرگ از نورهای معمولی استفاده کرد؟ برای نورپردازی درختان بزرگ، بهتر است از نورهای روبهبالا با شدت و زاویه مناسب استفاده شود. نورهای معمولی ممکن است نتوانند به خوبی تمام تاج درخت را روشن کنند و جلوه مورد نظر را ایجاد نکنند.
چه تفاوتی بین نورپردازی کانونی و نقطهای وجود دارد؟ هر دو برای تأکید بر یک موضوع خاص استفاده میشوند، اما نورپردازی کانونی معمولاً با نوری گستردهتر و کمتر متمرکز، یک منطقه یا عنصر بزرگتر را برجسته میکند، در حالی که نورپردازی نقطهای با نوری بسیار متمرکز و کوچک، یک نقطه دقیق را روشن میکند.
چگونه میتوان با نورپردازی، فضایی آرامشبخش ایجاد کرد؟ برای ایجاد فضایی آرامشبخش، میتوانید از تکنیک مهتابی، نورهای با رنگ گرم (زرد)، و نورپردازی غیرمستقیم استفاده کنید. همچنین، ایجاد تعادل بین نور و سایه و اجتناب از نورهای خیرهکننده و شدید بسیار مهم است.
