روف گاردن پشت بام ،با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی، فضاهای سبز در مناطق شهری به شدت کاهش یافته است. این موضوع نه تنها به کیفیت زندگی شهروندان آسیب میزند، بلکه به محیط زیست نیز آسیب میزند. یکی از راهحلهای نوآورانه برای مقابله با این چالش، ایجاد روف گاردن یا بام سبز است.
روف گاردن پشت بام به معنای طراحی فضاهای سبز بر روی بام ساختمانهاست که میتواند شامل گیاهان، درختان، گلها و حتی عناصری چون آبنما باشد. در این مقاله به بررسی مزایا، طراحی، چالشها و آینده روف گاردنها خواهیم پرداخت.
مزایای روف گاردن پشت بام
روف گاردن پشت بام دارای مزایای متعددی هستند که به شرح زیر میباشند:
- بهبود کیفیت هوا: گیاهان روف گاردن پشت بام به عنوان فیلترهای طبیعی عمل میکنند و میتوانند ذرات معلق و گازهای مضر را جذب کنند. این امر به بهبود کیفیت هوای شهری کمک میکند و میتواند به کاهش بیماریهای تنفسی منجر شود.
- کاهش دما: انواع روف گاردن پشت بام به کاهش دما در ساختمانها و محیط اطراف کمک میکنند. گیاهان با ایجاد سایه و تبخیر آب، دما را پایین میآورند و در نتیجه مصرف انرژی برای سرمایش و گرمایش را کاهش میدهند.
- ایجاد فضای تفریحی و اجتماعی: روف گاردن پشت بام میتواند به عنوان مکانهایی برای استراحت، تفریح و برگزاری اجتماعات مورد استفاده قرار گیرد. این فضاها به شهروندان امکان میدهند تا از طبیعت لذت ببرند و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
- افزایش ارزش ملک: داشتن روف گاردن پشت بام میتواند به افزایش ارزش ملک کمک کند. بسیاری از خریداران و مستأجران به دنبال خانههایی با فضاهای سبز هستند.
- کاهش رواناب: انواع روف گاردن پشت بام میتوانند به کاهش روانابهای بارانی کمک کنند. با جذب آب باران، این فضاها به کنترل سیلاب و جلوگیری از فرسایش خاک کمک میکنند.
طراحی روف گاردن پشت بام
طراحی روف گاردن پشت بام، بام سبز یا باغ بام به عنوان یک راهکار خلاقانه برای استفاده بهینه از فضای پشت بام ساختمانها، به سرعت در حال گسترش است. این نوع طراحی نه تنها به زیبایی محیط کمک میکند، بلکه مزایای زیستمحیطی و اجتماعی زیادی نیز به همراه دارد.
در طراحی روف گاردن پشت بام، نخستین قدم بررسی شرایط موجود است. این شامل ارزیابی ساختار بام، میزان نور آفتاب، و شرایط آب و هوایی منطقه است. انتخاب گیاهانی که با شرایط محیطی سازگار هستند، از اهمیت ویژهای برخوردار است. گیاهان مقاوم و کمنیاز به آب میتوانند گزینههای مناسبی برای این نوع فضاها باشند.
علاوه بر انتخاب گیاهان، طراحی منظر نیز در این پروژهها اهمیت دارد. ایجاد مسیرهای پیادهروی، نصب نیمکتها و آبنماها میتواند فضای جذابتری را به ارمغان بیاورد. همچنین، استفاده از متریالهای طبیعی مانند چوب و سنگ میتواند حس نزدیکی به طبیعت را تقویت کند.
یکی از مزایای اصلی روف گاردن پشت بام، بهبود کیفیت هوای شهری است. گیاهان میتوانند به تصفیه هوا کمک کنند و دما را کاهش دهند. همچنین، این فضاها میتوانند به عنوان مکانهایی برای استراحت و تفریح ساکنان ساختمان عمل کنند و به افزایش تعامل اجتماعی کمک کنند.
- انتخاب گیاهان مناسب: گیاهانی که در شرایط آب و هوای محلی به خوبی رشد میکنند باید انتخاب شوند. همچنین باید به نیازهای آبی، نوری و خاکی گیاهان توجه شود.
- بررسی ساختار بام: قبل از طراحی، باید اطمینان حاصل شود که ساختار بام قادر به تحمل وزن اضافی گیاهان و خاک است. ممکن است نیاز به تقویت ساختار بام باشد.
- سیستم آبیاری: طراحی یک سیستم آبیاری مناسب برای نگهداری از گیاهان ضروری است. این سیستم میتواند شامل آبیاری قطرهای، بارانی یا حتی جمعآوری آب باران باشد.
- نور و سایه: باید به میزان نور و سایه موجود در بام توجه شود تا گیاهان به درستی رشد کنند. برخی گیاهان به نور مستقیم خورشید نیاز دارند در حالی که برخی دیگر در سایه بهتر رشد میکنند.
در نهایت، طراحی روف گاردن پشت بام نه تنها به زیبایی و کارایی فضا کمک میکند، بلکه به ایجاد یک محیط زیست پایدار و سالم نیز منجر میشود. با توجه به چالشهای زیستمحیطی کنونی، این نوع طراحی میتواند به عنوان راهحلی مؤثر برای بهبود کیفیت زندگی در شهرها شناخته شود.
چالشهای روف گاردن پشت بام
با وجود مزایای فراوان، ایجاد روف گاردن پشت بام با چالشهایی نیز همراه است:
- هزینههای اولیه: هزینههای طراحی و ساخت روف گاردن پشت بام ممکن است بالا باشد. این هزینهها شامل هزینههای مواد، نیروی کار و نگهداری میشود.
- نگهداری: نگهداری مداوم برای حفظ سلامت گیاهان و کارایی سیستم آبیاری ضروری است. این شامل آبیاری، هرس، و کنترل آفات میشود.
- مشکلات ساختاری: ممکن است بام به اندازه کافی قوی نباشد یا نیاز به تقویت داشته باشد. در این صورت، قبل از ایجاد روف گاردن پشت بام، باید مشاورههای مهندسی انجام شود.
- محدودیتهای قانونی: در برخی مناطق، ایجاد روف گاردن پشت بام ممکن است با محدودیتهای قانونی مواجه شود. این محدودیتها میتواند شامل الزامات ساختمانی و مجوزهای لازم باشد.
انواع روف گاردن پشت بام
انواع روف گاردن پشت بام به طور کلی به دو دسته تقسیم میشوند. هر کدام از این چند نوع روف گاردن پشت بام برای محوطه سازی نیاز به تجهیزات خودشان دارند.
روف گاردنهای عمیق
این نوع از روف گاردن پشت بام، دارای لایههای عمیق خاک هستند و میتوانند گیاهان بزرگ و درختان را در خود جای دهند. این فضاها معمولاً نیاز به ساختار قویتری دارند و هزینههای بیشتری برای طراحی و نگهداری دارند.
روف گاردنهای کمعمق
این نوع روف گاردن پشت بام، دارای لایههای نازکتری از خاک هستند و معمولاً برای گیاهان کوچکتر و گیاهان پوششی مناسب هستند. این گزینهها معمولاً به راحتی قابل اجرا و کمهزینهتر هستند.
مراحل گام به گام اجرای باغ پشت بام
عایق رطوبتی سقف
ابتدا از یک فرد با تجربه بخواهید که برای تعمیر یا اصلاح از سقف خانه بازدید کند، و از او در مورد تمام مصالح مورد نیاز برای سقف خانه سوال کنید. ارتقاء سقف معمولی به روف گاردن یک راه حل نوآورانه برای مقابله با گرما و کاهش هزینه ها و انرژی است. با بررسی غشاهای سقف از ضد آب بودن آن اطمینان حاصل کنید. توجه داشته باشید که اشتباهات در اصلاح لایه ها بسیار مهم است. چون در میانه کار اگر متوجه شکست کار شدید، معکوس کردن کار بسیار گران تمام می شود. این مرحله از کار که عایق کاری نام گذاری شده است، به روش های مختلفی انجام می شود و بر اساس شرایط آب و هوایی در هر منطقه متفاوت است. برای ضد آب کردن سقف، می توان سقف را عایق بندی کرد. همچنین می توانید از ورق هایی مانند ژئوممبران، ژئوتکستایل یا ژئوکامپوزیت استفاده کنید.
لایه پارچه ژئوتکستایل برای جداسازی لایه زهکشی و گیاهانی که در خاک رشد می کنند استفاده می شود. این لایه از رسوب خاک و سایر ذرات ریز که سیستم زهکشی را مسدود می کنند جلوگیری می کند. همچنین با به گردش درآوردن رطوبت، جریان آب را تسریع می کند. ژئوتکستایل باید ضد آب، نفوذپذیر به بخارها، مقاوم در مقابل مواد شیمیایی و بیولوژیکی و از لحاظ مکانیکی مقاوم باشد.
سقف باید ضد آب، بادوام و مقاوم در برابر سرما باشد. اگر قرار است گیاه روی پشت بام کاشته شود، چه گیاه در فلاورباکس و چه در خود پشت بام، عایق رطوبتی سقف بسیار ضروری است و باید در مرحله اول، ساخت روف گاردن قرار گیرد. به این ترتیب سقف در برابر رطوبت و نشتی محافظت می شود. این خاصیت ضد آب باید تمام سطح را پوشش دهد. به خصوص مکان هایی که گیاه در آن کاشته می شود.
همانطور که گفتیم لایه عایق یا همان لایه محافظ باغی را در برابر رطوبت و نوسانات دما مقاوم می کند و مقاومت مکانیکی کافی در آن ایجاد می کند. این لایه ها بیشتر از تخته های پلی استایرن اکسترود شده (XPS)، پنل های PIR یا فوم پلی اورتان ساخته شده اند. پنل های PIR به عنوان یک لایه عایق روی روف گاردن بسیار مناسب هستند. زیرا دارای شیارها و اتصالات خاصی در لبه ها هستند که به شما امکان می دهد آب باران را به راحتی به سیستم های زهکشی منتقل کنید. علاوه بر عایق، در حالت ایده آل، کف روف گاردن باید تا 10 درجه شیب داشته باشد. اما اگر شیب به بیش از 20 درجه برسد، معمولا از اسکلت برای جلوگیری از سر خوردن سقف استفاده می کنند.
زهکشی
زهکشی را بررسی کنید و محل هدایت آب را تعیین کنید. اطمینان از عملکرد صحیح سیستم زهکشی بسیار مهم است. ساخت فضای سبز به دو مرحله زهکشی نیاز دارد. یکی از این مراحل که بسیار حائز اهمیت است، زهکشی یک لایه سقف است. این لایه علاوه بر تامین آب مورد نیاز گیاهان، باید آب اضافی را به بیرون هدایت کند. مرحله بعدی تخلیه لوله های خروجی است. برای طراحی مرحله اول، یعنی زهکشی اصلی، معمولاً از پارچه فیلتر استفاده می شود. این پارچه از پلی پروپیلن ساخته شده است. مقاومت بالایی در برابر اشعه ماوراء بنفش و محیط های شیمیایی موجود در خاک دارد. نقش پارچه فیلتر اینک جلوگیری از نفوذ املاح خاک به لایه های زیرین و افزایش جریان آب است.
زهکشی یکی از مهمترین مراحل در ساخت روف گاردن است. زیرا تاسیسات برقی و مکانیکی، لوله های آب و گاز و همچنین مسیر خروج آب از زیر آن عبور می کند. معمولاً شبکه های آهنی از سقف حدود 15 تا 35 سانتی متر ارتفاع دارند. لوله های آبی که در زیر این سازه آهنی قرار گرفته اند از لایه اصلی آب به پشت بام راه پیدا کرده اند. هر کدام از لوله ها با توجه به طراحی روف گاردن به گلدان ها می رسد. کابل های برق نیز به نقاطی متصل می شوند که مربوط به روشنایی هستند یا نیاز به جریان الکتریکی دارند. مانند باربیکیو و سیستم پمپاژ آب.
لایه زهکشی در روف گاردن پشت بام برای تخلیه فوری آب باران از لایه پوشش گیاهی به سیستم زهکشی و همچنین جمع آوری آب اضافی استفاده می شود.
انتخاب گیاهان مناسب برای روف گاردن
انتخاب گیاهان مناسب برای روف گاردن امری حیاتی است. در اینجا به برخی از گیاهان مناسب برای بامهای سبز اشاره میشود:
- گیاهان پوششی: گیاهانی مانند آلوئهورا، سرخسها و چمنهای زینتی میتوانند گزینههای خوبی برای بامهای کمعمق باشند.
- گلها: گلهایی مانند بنفشه، گل داوودی و مریمگلی میتوانند به زیبایی بام شما افزوده و عطر و بوی خوشی به فضا ببخشند.
- سبزیجات و میوهها: سبزیجاتی مانند گوجهفرنگی، فلفل دلمهای و کاهو و همچنین میوههایی مانند توتفرنگی و زغالاخته میتوانند به راحتی در روف گاردن رشد کنند.
- درختان کوچک: درختان میوهای مانند سیب و گلابی یا درختان تزئینی کوچک میتوانند به بام سبز شما زیبایی و سایه بیفزایند.
نگهداری و مراقبت از روف گاردن
نگهداری مناسب از روف گاردن برای حفظ سلامت و زیبایی آن بسیار مهم است. در اینجا به چند نکته برای نگهداری بهتر اشاره میشود:
- آبیاری منظم: گیاهان نیاز به آبیاری منظم دارند، به خصوص در فصلهای گرم. با استفاده از سیستم آبیاری خودکار میتوانید به این امر کمک کنید.
- حذف علفهای هرز: علفهای هرز میتوانند منابع غذایی گیاهان اصلی را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین، باید به طور منظم این علفها را حذف کنید.
- کنترل آفات: بررسی منظم گیاهان برای شناسایی و کنترل آفات و بیماریها ضروری است. استفاده از روشهای طبیعی کنترل آفات میتواند به حفظ سلامت محیط زیست کمک کند.
- تغذیه گیاهان: استفاده از کودهای مناسب به گیاهان کمک میکند تا به خوبی رشد کنند و میوه دهند. انتخاب کودهای ارگانیک میتواند به حفظ سلامت بام و محیط زیست کمک کند.
روف گاردن و تأثیرات اجتماعی
روف گاردنها میتوانند تأثیرات اجتماعی مثبت زیادی داشته باشند:
- تقویت ارتباطات اجتماعی: ایجاد فضاهای سبز در بامها میتواند به تقویت ارتباطات اجتماعی و همکاریهای محلی کمک کند. ساکنان میتوانند با هم به نگهداری و مراقبت از این فضاها بپردازند.
- آموزش و آگاهی: روف گاردنها میتوانند به عنوان مکانهایی برای آموزش درباره کشاورزی شهری و اهمیت محیط زیست عمل کنند. برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی در این فضاها میتواند به افزایش آگاهی عمومی کمک کند.
- تأمین غذای محلی: با کاشت سبزیجات و میوهها در روف گاردن، ساکنان میتوانند به تأمین غذای محلی خود کمک کنند و وابستگی به مواد غذایی وارداتی را کاهش دهند.
نمونههای موفق روف گاردن در جهان
در بسیاری از شهرهای جهان، روف گاردنها به عنوان بخشی از برنامههای توسعه پایدار مورد استفاده قرار میگیرند. به چند نمونه موفق اشاره میکنیم:
- بام سبز در نیویورک: پروژه «بام سبز» در نیویورک به عنوان یکی از پیشگامان روف گاردنها به شمار میرود. این پروژه شامل بامهای سبز در ساختمانهای مختلف است که به بهبود کیفیت هوا و کاهش دما کمک کرده است.
- بام سبز در سنگاپور: سنگاپور به دلیل طراحیهای نوآورانه خود در زمینه فضای سبز، معروف است. بامهای سبز در این شهر به عنوان بخشی از برنامههای شهری برای مقابله با گرما و افزایش فضای سبز مورد استفاده قرار میگیرند.
- بام سبز در شهر ملبورن: در ملبورن، دولت محلی به منظور افزایش فضاهای سبز، مشوقهایی برای ایجاد روف گاردنها ارائه میدهد. این اقدام به بهبود کیفیت هوا و افزایش تنوع زیستی کمک کرده است.
نتیجهگیری
روف گاردنها به عنوان یک راهکار نوآورانه برای بهبود کیفیت زندگی در شهرها، میتوانند به کاهش آلودگی، کنترل دما، افزایش زیبایی و ایجاد فضاهای اجتماعی کمک کنند. با توجه به چالشهای موجود، طراحی و اجرای روف گاردنها نیازمند برنامهریزی دقیق و توجه به جزئیات است.
با افزایش آگاهیها و توجه به محیط زیست، روف گاردنها به گزینهای جذاب و عملی برای آینده شهرها تبدیل خواهند شد. این فضاها نه تنها به بهبود کیفیت زندگی ساکنان کمک میکنند، بلکه به حفظ محیط زیست و تنوع زیستی نیز کمک خواهند کرد. بنابراین، ایجاد روف گاردنها باید به عنوان یک اولویت در برنامهریزیهای شهری مد نظر قرار گیرد.
شرکت خدماتی سورن بام
شرکت خدماتی سورن بام که فعالیت خود را از سال 1389 به صورت حرفه ای در جهت افزایش فضای سبز شهری آغاز به کار کرده است و به یکی از معتبر ترین و برترین شرکت های طراحی و اجرای پروژه دیوار سبز در ایران تبدیل شده است. شرکت سورن بام متشکل از مهندسین و طراحان با تجربه و حرفه ای همواره می کوشند تا با کمترین هزینه و استفاده از متریال مناسب و درجه یک بهترین فضا را در محوطه ویلا برای شما رقم بزنند. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره 02144277178 تماس بگیرید و با کارشناسان سورن لبام ارتباط برقرار کنید.
برای مشاهده پروژه های اجرایی توسط مجموعه سورن بام می توانید اینستاگرام شرکت را به آدرس soren_bam و فیسبوک و کانال تلگرام دنبال نمایید.