آبنما در محوطه باغ از دیرباز در معماری ایرانی به کار می‌رفته است. وجود فواره و آب راکد یا متحرک در کنار یکدیگر آبنما را تشکیل می‌دهد، حال ممکنه آبنما در پارک و یا میدان و فضای سبز باشد. صدای آبنما در فضای سبز می‌تواند هم از نظر دیداری و هم شنیداری زیبایی و آرامش را به مخاطب دهد. می توان در آلودگی هوا در کلان شهر‌ها نیز موثر باشد و در درجه حرارت هوا موثر باشد و میزان رطوبت نسبی برای گیاهان در پارک‌ها و باغ‌ها را فراهم آورد.
در قدیم در باغ‌ها و کاخ‌ها و میادین از آبنما استفاده می‌کردند ولی امروزه در آپارتمان‌ها، خانه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها، ادارات و درون منزل می‌توان دید. آبنما از دیر باز با ایران عجین شده است. شاید دلیل اصلی اآن این باشد که ایران کشور کم آبی است و باعث شده که انسان‌ها به طرف آب جذب شوند. آب به عنوان نشانه ای از پاکیزگی، روشنایی و آرامش، در کنار انواع آلاچیق باغی، برکه و دیگر المان‌ها می‌تواند حس و حال فضا را بهتر کند.
آبنما در محوطه باغ
آبنما در محوطه باغ دارای اشکال و انواع متفاوت می‌باشد که متناسب با محل نصب و طراحی می‌شوند. فواره قدیمی ترین و پر کاربرد ترین نوع آبنماهایی که خود دارای انواع متفاوتی می‌باشد که شامل جهنده، ریزشی و پرتابی است. این نوع فواره‌ها را می‌توان از طریق نورپردازی جذابتر کرد. نوع جذابتری از آبنما در محوطه باغ می‌توان نام برد آبنمای آبشار و جوی بار می‌باشد، این نوع آبنما دارای جذابیت خاصی برای طبیعت می‌باشد. آبنماهای مدرن دیگری هستند که آب به صورت دیواره ای از بالا به پایین روانه می‌کند به دلیل اینکه در آبنماها از هدر رفتن آب جلوگیری کنیم می‌توان از یک مدار بسته استفاده کرد که اتلاف آب پایین بیاید.
آبنمای ایرانی در باغ ایرانی
اصلی ترین عنصر سازنده باغ‌های ایرانی آبنما و استخر می‌باشد. استخر در باغ‌های قدیمی عمقشان زیاد می‌باشد و دارای چندین فواره می‌باشد می‌توان به عنوان نمونه از استخر باغ بزرگ هزار جریب در دوره صفویه در شهر اصفهان می‌باشد یاد کرد که دارای 500 فواره می‌باشد.
آبنما در فرهنگ ایرانی
آبنما در باغ‌های ایرانی و کلاً آبنما در محوطه باغ، پیام آور روشنایی و پاکی در فرهنگی ایران باستان می‌باشد. آب نزد ایرانیان دارای درجه بالایی است و از لحاظ معنوی و روحی نیز تاثیر به سزایی دارد آب دارای قابلیت‌های متفاوتی است که از جمله می‌توان به حیات، تازگی، درخشندگی، پاکیزگی، رونق رواج روشنایی، سکون و آرامش و تحرک اشاره کرد. عنصر آبنما در باغ‌های ایرانی یکی از موارد تکمیلی فضای سبز می‌باشد نه تنها جنبه زیبایی مد نظر می‌باشد بلکه جنبه پاکیزگی نیز دارد.