گابیون سنگی، این سازه مهندسی ساده اما فوق العاده کاربردی، ریشه ای عمیق در تاریخ مهندسی عمران و محیط زیست دارد. از زمان های گذشته تا به امروز، قفسه های سیمی پر شده با سنگ، نقشی کلیدی در تثبیت خاک، کنترل فرسایش و ساخت و ساز ایفا کرده‌اند. نام گابیون از یک واژه ایتالیایی به معنای دیوار گرفته شده که استحکام این دیوارها را نشان می دهد. در این نوشتار جامع، به بررسی عمیق گابیون‌های سنگی می‌پردازیم؛ از ساختار و انواع آن‌ها گرفته تا کاربردهای متنوع و مزایای بی‌شماری که این روش در پروژه‌های مختلف ارائه می‌دهد. با ما همراه باشید تا با این راه‌حل پایدار و زیبا بیشتر آشنا شوید و دریابید چرا استفاده از گابیون تا این حد گسترده شده است. مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی گابیون آن را به گزینه ای ایده آل تبدیل کرده است، و خواهیم دید که چگونه گابیون می تواند در پروژه های شما نیز به کار گرفته شود.
برای | طراحی، تولید و اجرا و ساخت گابیون سنگی یا توری گابیون می توانید با شرکت سورن بام تماس بگیرید
آیا همه نوع سنگی برای گابیون مناسب است
انتخاب نوع سنگ بسیار مهم است و بر پایداری، دوام، ظاهر و حتی عملکرد زهکشی گابیون تأثیر می‌گذارد.
معیارهای اصلی برای انتخاب سنگ مناسب گابیون عبارتند از:
- اندازه سنگ:
- سنگ‌ها باید بزرگ‌تر از اندازه چشمه‌های توری گابیون باشند تا از داخل قفس خارج نشوند. این نکته بدیهی اما بسیار حیاتی است.
- در عین حال، نباید آنقدر بزرگ باشند که فضای خالی بیش از حد ایجاد کنند یا پر کردن گابیون را دشوار سازند.
- معمولاً حداقل اندازه سنگ‌ها باید حدود 1.5 تا 2 برابر ابعاد چشمه توری باشد.
- شکل سنگ:
- سنگ‌های مکعبی شکل، زاویه‌دار و خشن که به خوبی در هم قفل می‌شوند (مانند سنگ‌های شکسته یا لاشه سنگ) ایده‌آل هستند. این شکل باعث پایداری بیشتر سازه می‌شود و فضای خالی کمتری ایجاد می‌کند.
- سنگ‌های گرد و صاف (مانند سنگ‌های رودخانه‌ای یا قلوه سنگ) کمتر توصیه می‌شوند، مگر اینکه در ترکیب با سنگ‌های زاویه‌دار استفاده شوند یا صرفاً برای اهداف زیبایی‌شناختی در لایه بیرونی به کار روند. این سنگ‌ها به خوبی در هم قفل نمی‌شوند و ممکن است سازه را ناپایدارتر کنند.
- دوام و مقاومت در برابر هوازدگی:
- سنگ‌ها باید سخت، متراکم و مقاوم در برابر هوازدگی (یخ‌بندان، ذوب شدن، فرسایش آب و باد) باشند. سنگ‌های متخلخل یا نرم که به راحتی خرد می‌شوند، مناسب نیستند.
- انواع سنگ‌های گرانیت، بازالت، سنگ آهک سخت، شن و ماسه سنگ مقاوم معمولاً گزینه‌های خوبی هستند.
- از استفاده از سنگ‌های دارای ترک‌های داخلی زیاد یا ساختار لایه‌ای سست خودداری شود.
- چگالی (وزن مخصوص):
- سنگ‌ها باید چگالی کافی داشته باشند تا وزن لازم برای پایداری سازه را تامین کنند، به خصوص در دیوارهای حائل و سازه‌هایی که تحت فشار هستند.
- در دسترس بودن و هزینه:
- بهترین سنگ، سنگی است که به صورت محلی در دسترس و مقرون‌به‌صرفه باشد، در حالی که تمام معیارهای فنی بالا را نیز برآورده کند.
- زیبایی‌شناسی (برای کاربردهای دکوراتیو):
- برای کاربردهایی مانند دیوارهای باغ یا المان‌های دکوراتیو، رنگ، بافت و ظاهر کلی سنگ نیز اهمیت پیدا می‌کند و باید با طراحی کلی فضا هماهنگ باشد.
نتیجه گیری: انتخاب سنگ برای گابیون باید با دقت انجام شود. استفاده از سنگ نامناسب می تواند منجر به ناپایداری سازه، تخریب زودهنگام و نیاز به تعمیرات پرهزینه شود. همیشه توصیه می شود قبل از انتخاب نهایی، با متخصصان یا مهندسین عمران مشورت کنید.
چرا گابیون سنگی؟
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های گابیون سنگی، انعطاف‌پذیری آن است. برخلاف دیوارهای بتنی صلب، گابیون‌ها می‌توانند نشست‌های جزئی زمین یا حرکات خاک را بدون ترک‌خوردگی یا آسیب دیدن تحمل کنند. این ویژگی آن‌ها را برای تثبیت شیب‌ها، دیوارهای حائل و سازه‌های کنار رودخانه‌ها که ممکن است با تغییرات محیطی مواجه شوند، ایده‌آل می‌کند.
زهکشی عالی مزیت دیگر گابیون سنگی است. فضای خالی بین سنگ‌ها اجازه می‌دهد آب به راحتی از سازه عبور کند و از تجمع فشار هیدرواستاتیکی پشت دیوار جلوگیری می‌کند. این قابلیت زهکشی، نیاز به سیستم‌های پیچیده زهکشی را کاهش داده و پایداری سازه را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، گابیون‌ها به دلیل استفاده از مصالح طبیعی و اغلب محلی (سنگ)، مقرون‌به‌صرفه هستند و از نظر زیبایی‌شناسی نیز با محیط طبیعی به خوبی ترکیب می‌شوند. ظاهر ارگانیک آن‌ها، حسی از طبیعت و پایداری را به فضا می‌بخشد.
شکل انواع گابیون سنگی
انواع گابیون بسته به شکل ساختاری، کاربرد، و روش نصب به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. اغلب اوقات خطوط صاف و دقیق دارند و این مدل ارزان ترین آن می باشد اما برای سازندگان در اشکال مختلف محدودیتی وجود ندارد و به هر حال کارفرما می تواند هر شکل و مدلی که مورد پسندش است آن را انتخاب کرده و سازندگان بسازند طرحی که انتخاب می گردد باید برای کارفرما زیبایی داشته باشد.
گابیون سنگی جعبه‌ای
این نوع گابیون به‌صورت یک جعبه مستطیلی یا مکعبی طراحی می‌شود که رایج‌ترین نوع گابیون است. گابیون سنگی جعبه‌ای (Box Gabion) یکی از متداول‌ترین و پرکاربردترین انواع گابیون‌ها است که به‌صورت جعبه‌های مستطیلی یا مکعبی شکل طراحی می‌شود. این نوع گابیون به دلیل کاربرد گسترده و ویژگی‌های مقاومتی در بسیاری از پروژه‌های مهندسی عمران و معماری منظری به کار گرفته می‌شود.
گابیون سنگی کیفی
گابیون‌های کیفی به‌صورت کیسه‌های سیمی انعطاف‌پذیر هستند که معمولاً در محل پروژه پر می‌شوند. گابیون سنگی کیفی (Bag Gabion) نوعی سازه گابیونی است که به شکل کیسه طراحی می‌شود و نسبت به گابیون‌های جعبه‌ای انعطاف‌پذیری بیشتری دارد. این نوع گابیون به‌صورت کیسه‌ای از مش‌های سیمی ساخته شده و در محل پروژه با سنگ‌های مناسب پر می‌شود. گابیون‌های کیفی برای کاربردهای خاص و موقتی مناسب هستند.
گابیون سنگی استوانه ای
این نوع گابیون که به شکل استوانه طراحی شده، برای موارد خاص استفاده می‌شود. گابیون سنگی استوانه‌ای (Cylindrical Gabion) نوعی گابیون با شکل استوانه است که برای کاربردهای خاص مهندسی به کار می‌رود. این نوع گابیون به دلیل شکل منحصر به‌فرد خود، در مواردی که نیاز به پایداری، مقاومت و سازگاری با شرایط خاص وجود دارد (مانند آبراه‌ها، سواحل یا پایه‌های پل)، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گابیون سنگی استوانه‌ای بیشتر برای پروژه‌هایی که نیاز به انعطاف‌پذیری بالا و سازگاری با محیط‌های خاص دارند، استفاده می‌شود. اگر برای پروژه خود نیاز به اطلاعات دقیق‌تر دارید (مانند جنس مش، ابعاد یا نوع سنگ)، لطفاً جزئیات بیشتری ارائه دهید تا راهنمایی کاملی ارائه شود.
گابیون سنگی مش‌باف
گابیون سنگی مش‌باف (Mesh Gabion) یکی از انواع گابیون است که به وسیله مش‌های فلزی بافته‌شده ساخته می‌شود. این نوع گابیون دارای ساختار انعطاف‌پذیر است و معمولاً برای پروژه‌هایی کاربرد دارد که زمین یا سازه‌ها در معرض نشست یا تغییرات دائمی هستند. به علت انعطاف بالا، گابیون مش‌باف می‌تواند فشارهای مختلف را در شرایط محیطی دشوار تحمل کند.
گابیون سنگی مش‌باف گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های عمومی مهندسی است که نیاز به انعطاف‌پذیری بالا و سهولت نصب دارند. این گابیون به دلیل ساختار مقاوم و اقتصادی خود، انتخابی عالی برای تثبیت خاک، کنترل فرسایش زمین و طراحی‌های معماری فضای باز محسوب می‌شود.
گابیون سنگی جوشی
گابیون سنگی جوشی (Welded Gabion) یکی از انواع گابیون‌ها است که به وسیله مش‌های فلزی جوش داده‌شده ساخته می‌شود. این نوع گابیون به دلیل استحکام و مقاومت سازه‌ای بالا، بیشتر برای پروژه‌های سنگین و دائمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساختار مشبک آن با استفاده از سیم‌های فلزی به‌صورت عمودی و افقی جوش داده شده است که پایداری بیشتری نسبت به گابیون‌های دیگر فراهم می‌کند.
گابیون سنگی جوشی به دلیل استحکام بالا و مقاومت فوق‌العاده برای پروژه‌های دائمی که نیاز به سازه‌های مقاوم در برابر فشارهای زیاد دارند، گزینه‌ای ایده‌آل است. این نوع گابیون به‌ویژه در دیوارهای حائل بلند، سازه‌های معماری مدرن و کنترل فرسایش خاک بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گابیون سنگی دیوار خشک
گابیون دیوار خشک (Dry Stone Gabion) نوعی از گابیون سنگی است که در ساخت آن، به جای استفاده از سازه‌های فلزی یا توری‌های متداول، از روش‌های سنتی چیدمان سنگ بدون استفاده از ملات (خشکه‌چینی) استفاده می‌شود. این گابیون‌ها معمولاً در طراحی‌های زیست‌محیطی، معماری منظری و پروژه‌های پایدار که تأکید بر زیبایی طبیعی و هماهنگی با محیط دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گابیون دیوار خشک گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌هایی است که تأکید بر زیبایی طبیعی، هماهنگی با محیط زیست و پایداری بلندمدت دارند. این نوع گابیون در مقایسه با گابیون‌های فلزی از استحکام پایین‌تری برخوردار است، اما در پروژه‌های منظری و محیط زیستی بسیار مطلوب عمل می‌کند.
موارد استفاده از گابیون سنگی
گابیون‌های سنگی به دلیل انعطاف‌پذیری، دوام، نفوذپذیری و ظاهر طبیعی خود، در طیف وسیعی از پروژه‌های مهندسی، عمرانی و محوطه‌سازی کاربرد دارند. موارد استفاده اصلی آن‌ها عبارتند از:
- دیوارهای حائل و سازه‌های نگهبان: این رایج‌ترین کاربرد گابیون است. برای تثبیت شیب‌ها، جلوگیری از فرسایش خاک در کنار جاده‌ها، خطوط راه‌آهن، رودخانه‌ها و ساخت دیوارهای نگهدارنده در مناطق ناپایدار یا شیب‌دار استفاده می‌شوند. قابلیت زهکشی عالی آن‌ها باعث می‌شود فشار آب پشت دیوار جمع نشده و به پایداری بیشتر سازه کمک کند.
- کنترل فرسایش رودخانه و سواحل: در پروژه‌های مهندسی رودخانه، برای تثبیت بستر و کناره‌های رودخانه، ساخت دیواره‌های محافظ در برابر سیل، و کاهش سرعت جریان آب به کار می‌روند. همچنین در مناطق ساحلی برای محافظت در برابر امواج و فرسایش ساحلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- دیوارهای مرزی و حصارکشی: در طراحی فضاهای شهری و محوطه‌سازی، گابیون‌ها می‌توانند به عنوان دیوارهای جداکننده زیبا و مدرن در باغ‌ها، پارک‌ها، ویلاها و فضاهای عمومی به کار روند. آن‌ها هم عملکردی (تقسیم فضا) و هم زیبایی‌شناختی (ظاهر طبیعی) دارند.
- آبنما و المان‌های دکوراتیو در محوطه‌سازی: گابیون‌ها به دلیل قابلیت ترکیب با سنگ‌های مختلف و ظاهر خاصشان، در طراحی فضای سبز برای ساخت پایه‌های آبنما، نیمکت‌های سنگی، شومینه‌های بیرونی، و سایر المان‌های تزئینی و کاربردی استفاده می‌شوند.
- زهکشی و کانال‌های آب‌رو: به دلیل فضای خالی بین سنگ‌ها، گابیون‌ها نفوذپذیری بالایی دارند و برای ساخت زهکش‌های فرانسوی یا پوشش کناره‌های کانال‌های انتقال آب برای جلوگیری از فرسایش و هدایت رواناب مناسب هستند.
- تثبیت شیب‌های خاکی و خاکی-سنگی: در جایی که نیاز به جلوگیری از ریزش خاک یا سنگ‌ریزه‌ها باشد، گابیون‌ها به صورت پله‌ای یا یکپارچه برای تثبیت و مسلح کردن شیب‌ها به کار می‌روند.
- جذب انرژی و کنترل سقوط سنگ: در مناطق کوهستانی یا معدنی، گابیون‌ها می‌توانند به عنوان موانعی برای جذب انرژی و متوقف کردن سقوط سنگ‌ها و حفظ ایمنی مورد استفاده قرار گیرند.
این کاربردهای متنوع نشان‌دهنده تطبیق‌پذیری بالای گابیون‌های سنگی در پروژه‌های مختلف است.
انواع گابیون سنگی از نظر نوع اجرا
گابیون سنگی از نظر نوع اجرا به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که بر اساس شکل، نحوه ساخت، نوع نصب، و کاربرد آن‌ها در پروژه‌های متفاوت دسته‌بندی می‌شوند. انواع گابیون سنگی از نظر اجرا بر اساس نیاز پروژه، شرایط زمین، و نوع سازه انتخاب می‌شوند. هر نوع گابیون کاربرد خاص خود را دارد، از کنترل سیلاب‌ها و تثبیت زمین گرفته تا محوطه‌سازی و سازه‌های تزئینی شهری. انتخاب بهترین نوع گابیون نیازمند ارزیابی دقیق ویژگی‌های پروژه و شرایط محیطی است.
1. توری گابیون سبدی
گابیون سبدی معمولاً به شکل جعبه مکعبی شکل می باشد که در درون آن می توان انواع مختلفی از مواد پر کردنی و مصالح قرار داد. بهتر است بدانید که گابیون به شکل سبدی بیشتر در مصارفی مانند راه سازی، جاده سازی و راه آهن محبوب بوده و مورد استفاده قرار می گیرد.
۲. توری گابیون کیسه ای
توری گابیون کیسه ای ازجمله انواع این محصولاتی است که معمولاً در شرایط اضطراری و توسط خود افراد ساخته شده و نظم زیادی ندارد. درواقع گابیون کیسه ای دارای خلل زیادی بوده و کاملاً منعطف می باشد .
۳. توری گابیون تشکی
توری گابیون تشکی معمولاً به شکل پله پله چیده می شود تا از سرعت زیاد آب در درون جوی و آب راه ها و هم چنین فرسایش جلوگیری کند. این نوع از توری ها دارای طول و عرض بیشتر ولی ارتفاع کمتری بوده ، درحالی که تراکم مفتولی در این نوع از توری سنگی بیشتر می باشد.
۴. توری گابیون بی شکل
از گابیون بی شکل در نگهداری از مصالح، سنگ و خاک در کناره جاده های بزرگ و کوچک استفاده می شود. بدون فرم هندسی مشخص؛ اغلب به صورت مش سیمی پهن اجرا می‌شود و با سنگ پر می‌شود. انعطاف‌پذیری بسیار بالا دارد و برای سطوح نامنظم مناسب است.
۵. توری گابیون تزیینی
گاهی از فنس برای اجرای گابیون در زیباسازی مناطق استفاده می شود به طوری که با این نوع طوری انواع مختلفی از تمثیل ها ساخته و جهت زیبایی فضا در پارک‌ها و یا محوطه‌های باز قرار می‌دهند و یا درون آن‌ها را پر از گل و گیاه می‌کنند و در گوشه کنار شهر قرار می‌دهند.
۶. توری گابیون پلاستیکی
نوع دیگر از انواع توری ها که از جنس پلاستیک مقاوم ساخته می شود توری گابیون پلاستیکی است. به طور کلی گابیون پلاستیکی در مهندسی سازه کاربرد داشته و برای صاف نمودن سطح خاک های سست و هم چنین جهت آرماتور بندی بسیار پرکاربرد می باشد. گابیون پلاستیکی به دلیل قیمت مناسب و مقاومت بالایی که دارد معمولاً در کاربردهای ذکر شده بسیار مورد توجه قرار گرفته و استفاده می شود .
مزایای گابیون سنگی
گابیون‌ها دارای مزایای قابل توجهی هستند که آن‌ها را به گزینه‌ای جذاب تبدیل می‌کند:
- انعطاف‌پذیری (Flexibility): بر خلاف سازه‌های بتنی صلب، گابیون‌ها می‌توانند تغییر شکل‌های جزئی ناشی از نشست زمین یا حرکات خاک را بدون آسیب دیدن تحمل کنند.
- زهکشی عالی (Excellent Drainage): به دلیل وجود فضای خالی بین سنگ‌ها، آب به راحتی از گابیون عبور می‌کند و فشار هیدرواستاتیکی پشت سازه را از بین می‌برد. این ویژگی، نیاز به سیستم‌های زهکشی پیچیده را کاهش می‌دهد.
- دوام و طول عمر بالا: توری‌های گالوانیزه یا روکش‌دار در برابر خوردگی مقاوم هستند و سنگ‌های داخل آن نیز دوام بسیار بالایی دارند.
- اقتصادی بودن: در بسیاری از موارد، به دلیل استفاده از مصالح محلی (سنگ) و نیاز کمتر به بتن و فولاد، گابیون‌ها می‌توانند از نظر هزینه مقرون‌به‌صرفه باشند.
- نصب نسبتاً آسان: در مقایسه با برخی سازه‌های سنگین، نصب گابیون‌ها به تجهیزات سنگین کمتری نیاز دارد و می‌تواند در مدت زمان کوتاهی انجام شود.
- زیبایی طبیعی و سازگاری با محیط زیست: ظاهر سنگی گابیون‌ها به خوبی با محیط طبیعی ترکیب می‌شود. همچنین، فضاهای خالی بین سنگ‌ها می‌توانند به زیستگاه کوچکی برای حشرات و گیاهان تبدیل شوند.
- نفوذپذیری (Permeability): اجازه می‌دهند آب و هوا از داخل آن‌ها عبور کند که برای محیط زیست مفید است.
گابیون‌های سنگی با ترکیب دوام مهندسی و زیبایی طبیعی، راه‌حلی پایدار و کارآمد برای نیازهای مختلف ساخت‌وساز و طراحی محسوب می‌شوند.
سفارش انواع گابیون
انواع گابیون علاوه بر مزایای بارز مهندسی، از لحاظ ظاهری نیز جذاب هستند و برای اهداف تزیینی مورد استفاده قرار گرفته و به همین سبب محبوبیت بسیاری دارند و این مسئله یک امتیاز برای ساخت آن ها می باشد و یکی از مهم ترین مزایای این سازه های مشی این است که به هر سبک در محوطه سازی ویلا و محوطه سازی حیاط و باغ استفاده می شود . ما در این مقاله در شرکت سورن بام تمام تلاش خود را کردیم که شما را با انواع توری سنگی آشنا و مزایای آن را برای شما برشماریم که امیدواریم این اطلاعات مفید واقع شده باشد .
سوالات متداول :
1. گابیون چیست؟
گابیون به قفسه‌های توری فلزی (معمولاً از سیم فولادی گالوانیزه یا با روکش PVC) گفته می‌شود که با سنگ‌های طبیعی پر شده‌اند. این سازه‌ها برای اهداف مهندسی و طراحی در طیف وسیعی از پروژه‌ها استفاده می‌شوند.
2. کاربردهای اصلی گابیون سنگی چیست؟
گابیون‌های سنگی کاربردهای متنوعی دارند، از جمله:
- دیوارهای حائل و سازه‌های نگهبان برای تثبیت شیب‌ها.
- کنترل فرسایش در کنار رودخانه‌ها و سواحل.
- دیوارهای مرزی و حصارکشی در محوطه‌سازی.
- المان‌های دکوراتیو و آبنما در طراحی فضای سبز.
- سازه‌های زهکشی برای مدیریت آب‌های سطحی.
3. چه نوع سنگی برای پر کردن گابیون مناسب است؟
انتخاب سنگ بسیار مهم است. سنگ‌ها باید سخت، متراکم و مقاوم در برابر هوازدگی باشند و اندازه آن‌ها بزرگ‌تر از چشمه‌های توری باشد تا از قفس خارج نشوند. سنگ‌های زاویه‌دار که به خوبی در هم قفل می‌شوند، مانند لاشه سنگ، ترجیح داده می‌شوند. سنگ‌های گرد کمتر توصیه می‌شوند مگر برای اهداف زیبایی‌شناختی.
4. مزایای اصلی استفاده از گابیون نسبت به دیوارهای بتنی چیست؟
گابیون دارای چندین مزیت کلیدی است:
- انعطاف‌پذیری: می‌تواند نشست‌های جزئی زمین را بدون آسیب دیدن تحمل کند.
- زهکشی عالی: اجازه عبور آب را می‌دهد و از تجمع فشار هیدرواستاتیکی پشت سازه جلوگیری می‌کند.
- مقرون‌به‌صرفه: اغلب با استفاده از مصالح محلی ساخته می‌شود.
- دوام و طول عمر بالا.
- سازگاری با محیط زیست و ظاهر طبیعی.
5. آیا نصب گابیون پیچیده است؟
نصب گابیون نسبت به برخی سازه‌های سنگین‌تر، نسبتاً آسان‌تر است و به تجهیزات کمتری نیاز دارد. با این حال، برای اطمینان از پایداری و دوام سازه، طراحی و اجرای صحیح توسط متخصصین توصیه می‌شود.
6. طول عمر گابیون چقدر است؟
طول عمر گابیون بستگی به نوع سیم و کیفیت گالوانیزه یا روکش آن، و همچنین شرایط محیطی دارد. گابیون‌های با کیفیت بالا و نگهداری مناسب می‌توانند ده‌ها سال دوام بیاورند.
7. آیا گابیون‌ها می‌توانند برای محوطه‌سازی خانه استفاده شوند؟
بله، گابیون‌ها برای محوطه‌سازی خانگی بسیار محبوب شده‌اند. آن‌ها می‌توانند برای ساخت دیوارهای کوتاه، نیمکت‌ها، پایه‌های آبنما، باغچه‌های مرتفع و حتی برای ایجاد المان‌های تزئینی مدرن استفاده شوند.
